Giai đoạn lúa trổ là một trong những thời kỳ nhạy cảm nhất trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây lúa, quyết định trực tiếp đến năng suất và chất lượng hạt. Việc phun thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trong giai đoạn này, nếu không được thực hiện đúng thời điểm và đúng cách, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là tình trạng lem lép hạt, ảnh hưởng lớn đến thu nhập của người nông dân. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích những vấn đề liên quan đến việc phun thuốc sau trổ, làm rõ nguyên nhân gây lem lép do phun sai thời điểm, cách xác định thời điểm phun an toàn, và những loại thuốc cần đặc biệt lưu ý trong giai đoạn này.

1. "Thời điểm vàng" và những hệ lụy khi bỏ lỡ

Khi lúa bước vào giai đoạn trổ, các hoạt động sinh lý diễn ra vô cùng mạnh mẽ. Quá trình thụ phấn, hình thành và phát triển của hạt lúa diễn ra trong khoảng thời gian tương đối ngắn. Bất kỳ sự tác động tiêu cực nào trong giai đoạn này, dù là từ sâu bệnh hay thuốc BVTV, đều có thể gây ra những tổn thương không thể phục hồi, dẫn đến tình trạng hạt bị lem (vỏ trấu bị lấm tấm đen hoặc nâu), lép (hạt không có hoặc có rất ít gạo), hoặc cả hai.

Việc xác định đúng "thời điểm vàng" để phun thuốc sau trổ là vô cùng quan trọng. Thông thường, thời điểm này rơi vào giai đoạn lúa đã trổ đều (khoảng 80-90% số bông trên ruộng đã trổ hoàn toàn) và trước khi quá trình thụ phấn và hình thành hạt non diễn ra mạnh mẽ. Phun thuốc quá sớm, khi lúa còn đang trổ rộ hoặc chưa trổ xong, có thể ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn, gây ra hiện tượng nghẹn đòng, bông bị dị dạng, và giảm tỷ lệ hạt chắc. Ngược lại, phun thuốc quá muộn, khi hạt đã bắt đầu vào chắc, có thể không còn hiệu quả trong việc phòng trừ sâu bệnh gây hại ở giai đoạn này, đồng thời có nguy cơ để lại dư lượng thuốc trên hạt.

Lem lép hạt lúa

2. Những ảnh hưởng của thuốc BVTV lên bông lúa giai đoạn trổ

Việc phun thuốc BVTV không đúng thời điểm trong giai đoạn lúa trổ có thể dẫn đến tình trạng lem lép hạt do nhiều nguyên nhân:

• Ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình thụ phấn: Phun thuốc khi lúa đang trổ rộ có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động của nhị và nhuỵ, cản trở quá trình thụ phấn, dẫn đến tỷ lệ hạt lép cao. Một số hoạt chất trong thuốc có thể gây độc cho tế bào sinh sản của cây lúa.

• Gây stress cho cây lúa: Giai đoạn trổ là giai đoạn cây lúa rất mẫn cảm với các yếu tố ngoại cảnh. Việc phun thuốc, đặc biệt là các loại thuốc có tính nóng hoặc nồng độ cao, có thể gây ra stress cho cây, làm rối loạn các quá trình sinh lý, ảnh hưởng đến khả năng hình thành và phát triển của hạt.

• Tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc trừ sâu có gốc dầu, có thể làm thay đổi môi trường vi khí hậu trên ruộng lúa, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm bệnh gây lem lép hạt phát triển mạnh mẽ.

• Ảnh hưởng đến sự phát triển của hạt non: Phun thuốc quá muộn, khi hạt đã bắt đầu vào chắc, có thể làm ảnh hưởng đến quá trình tích lũy tinh bột, khiến hạt bị lép hoặc chất lượng kém.

• Tương tác thuốc không mong muốn: Việc phối trộn nhiều loại thuốc không đúng cách và phun vào giai đoạn lúa trổ nhạy cảm có thể gây ra các phản ứng hóa học bất lợi, làm tăng độc tính của thuốc hoặc gây hại trực tiếp đến bông lúa và hạt non.

3. Cách xác định thời điểm phun thuốc an toàn và hiệu quả

Để tránh những tác động tiêu cực đến quá trình trổ và hình thành hạt, người nông dân cần nắm vững cách xác định thời điểm phun thuốc an toàn và hiệu quả:

• Quan sát kỹ đồng ruộng: Theo dõi sát sao quá trình sinh trưởng và phát triển của cây lúa, đặc biệt là giai đoạn trổ. Xác định thời điểm lúa trổ đều trên toàn ruộng (khoảng 80-90% bông đã trổ hoàn toàn).

• Ưu tiên phun phòng: Nếu có dự báo về nguy cơ sâu bệnh gây hại trong giai đoạn trổ, nên tiến hành phun phòng trước khi lúa trổ hoặc ngay khi vừa trổ xong.

• Chọn thời điểm phun thích hợp trong ngày: Tránh phun thuốc vào giữa trưa nắng nóng hoặc khi trời sắp mưa. Thời điểm tốt nhất để phun thuốc là vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi cây lúa đã ráo sương hoặc còn ẩm nhẹ.

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc: Tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng, nồng độ và cách pha chế thuốc theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Tránh tự ý tăng liều hoặc phối trộn thuốc không có hướng dẫn.

• Chọn loại thuốc phù hợp: Ưu tiên sử dụng các loại thuốc BVTV có tác động chọn lọc, ít ảnh hưởng đến quá trình sinh lý của cây lúa. Tham khảo ý kiến của cán bộ kỹ thuật nông nghiệp để lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình hình sâu bệnh trên ruộng và giai đoạn phát triển của cây lúa.

• Kiểm tra điều kiện thời tiết: Tránh phun thuốc khi có gió lớn để đảm bảo thuốc bám đều trên cây và tránh bị bay tạt sang các ruộng khác.

4. Những loại thuốc cần đặc biệt lưu ý trong giai đoạn lúa trổ

Trong giai đoạn lúa trổ, cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng một số loại thuốc BVTV sau đây, vì chúng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình thụ phấn và hình thành hạt:

• Thuốc trừ sâu có gốc dầu khoáng: Các loại thuốc này có thể làm bít lỗ khí trên lá và bông lúa, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và hô hấp của cây, đặc biệt là trong giai đoạn nhạy cảm như trổ.

• Thuốc trừ sâu có tính nóng: Một số hoạt chất trừ sâu có thể gây cháy lá, bông hoặc làm ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn nếu phun vào thời điểm lúa đang trổ rộ.

• Thuốc trừ cỏ có tính lưu dẫn mạnh: Việc sử dụng thuốc trừ cỏ không đúng thời điểm hoặc với liều lượng quá cao có thể gây ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây lúa, đặc biệt là giai đoạn đang hình thành hạt.

• Các loại thuốc điều hòa sinh trưởng không rõ nguồn gốc hoặc sử dụng sai liều lượng: Việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách các chất điều hòa sinh trưởng có thể gây ra những rối loạn sinh lý, ảnh hưởng đến quá trình trổ và làm tăng tỷ lệ lem lép hạt.

• Các hỗn hợp thuốc phức tạp: Việc phối trộn quá nhiều loại thuốc cùng lúc, đặc biệt là các loại thuốc có cơ chế tác động khác nhau, có thể gây ra những tương tác hóa học không mong muốn, làm tăng độc tính và gây hại cho cây lúa.

5. Lời khuyên cho nhà nông

Giai đoạn lúa trổ là "thời điểm vàng" quyết định năng suất và chất lượng vụ lúa. Việc phun thuốc BVTV trong giai đoạn này đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết sâu sắc về thời điểm, loại thuốc và cách sử dụng. Thay vì phun thuốc theo cảm tính hoặc theo lịch trình cố định, người nông dân cần tăng cường quan sát đồng ruộng, áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), ưu tiên sử dụng các loại thuốc có tác động chọn lọc và thân thiện với môi trường. Việc tuân thủ các nguyên tắc phun thuốc đúng thời điểm và đúng cách không chỉ giúp bảo vệ năng suất và chất lượng lúa mà còn góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Hãy luôn lắng nghe khuyến cáo từ các cán bộ kỹ thuật nông nghiệp để có những quyết định đúng đắn nhất cho ruộng lúa của mình.

Chăm sóc đồng lúa giai đoạn trổ cần những lưu ý đặc biệt

Lời Kết

BVTV Hậu Giang  là đơn vị uy tín chuyên cung cấp thuốc BVTV chất lượng cao, giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất tối ưu. Chúng tôi cung cấp đa dạng sản phẩm phân bón, thuốc trừ sâu rầy và bệnh hại với giá cả hợp lý, phù hợp với mọi loại cây trồng và điều kiện canh tác.

Với kinh nghiệm lâu năm trong ngành, BVTV Hậu Giang cam kết mang lại sản phẩm chính hãng, an toàn và hiệu quả cao. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và chọn lựa phân bón phù hợp cho cây trồng của bạn!

Trên đây là toàn bộ thông tin về hướng dẫn cách sử dụng phân bón cho lá đúng cách. Bạn đọc đừng quên theo dõi trang website để đón nhận thêm nhiều tin tức hay và bổ ích khác bạn nhé!

Công Ty TNHH BVTV Hậu Giang

Điện thoại: 0939 878 545

Địa Chỉ: Số 152, Ấp Mỹ Phú, Xã Hoà Mỹ, Huyện Phụng Hiệp, Tỉnh Hậu Giang.

Email: [email protected]

Website: https://baovethucvathaugiang.vn

Fanpage: https://www.facebook.com/61559265712567/