Trong những năm gần đây, sản xuất lúa gạo tại Đồng bằng sông Cửu Long và nhiều vùng lúa trọng điểm cả nước đang đứng trước những thách thức lớn: đất bạc màu do lạm dụng phân bón hóa học, chi phí đầu vào tăng cao, dịch hại ngày càng phức tạp, biến đổi khí hậu làm gia tăng hiện tượng phèn, mặn, ngập úng. Trong bối cảnh đó, phân hữu cơ vi sinh nổi lên như một giải pháp bền vững, vừa giúp cải tạo đất, vừa hỗ trợ cây lúa khỏe mạnh, đồng thời giảm chi phí và bảo vệ môi trường.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bà con cái nhìn toàn diện về tác dụng của phân hữu cơ vi sinh, đồng thời chỉ rõ khi nào nên sử dụng và khi nào không nên hoặc cần hạn chế, để từ đó bà con có thể áp dụng hiệu quả trong từng mùa vụ sản xuất.

1. Phân hữu cơ vi sinh là gì?

Phân hữu cơ vi sinh là loại phân bón được sản xuất từ nguyên liệu hữu cơ (rơm rạ, phân chuồng, phụ phẩm nông nghiệp, than bùn…) kết hợp với các chủng vi sinh vật có lợi đã được tuyển chọn, như:

- Vi khuẩn cố định đạm (Azotobacter, Azospirillum).

- Vi khuẩn phân giải lân khó tan (Bacillus megaterium).

- Nấm Trichoderma đối kháng nấm bệnh, phân giải cellulose.

- Vi khuẩn Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens…

Điểm đặc biệt của phân hữu cơ vi sinh là vừa cung cấp chất hữu cơ cải tạo đất, vừa bổ sung hệ vi sinh vật có lợi giúp cân bằng hệ sinh thái đất và hỗ trợ cây trồng hấp thu dinh dưỡng hiệu quả hơn.

2. Tác dụng của phân hữu cơ vi sinh trong sản xuất lúa

Cải thiện và phục hồi đất trồng

- Tăng độ tơi xốp, giúp đất giữ ẩm, thoát nước và thông khí tốt hơn.

- Giúp khôi phục độ phì nhiêu, cải tạo đất phèn – mặn – bạc màu.

- Xây dựng hệ vi sinh có lợi, giảm sự phát triển của vi sinh vật gây hại.

Cung cấp và chuyển hóa dinh dưỡng

- Cố định đạm từ không khí, giảm lượng phân Ure phải bón.

- Phân giải lân khó tan, giúp cây lúa hấp thu hiệu quả.

- Khoáng hóa chất hữu cơ từ rơm rạ, gốc rạ, giảm ô nhiễm và biến phụ phẩm thành nguồn dinh dưỡng sẵn có.

Kích thích sinh trưởng và tăng sức đề khángPhân hữu cơ vi sinh với các nguyên tố cần thiết cho cây trồng

- Tiết ra hormone sinh trưởng (auxin, gibberellin, cytokinin) kích thích rễ lúa phát triển mạnh.

- Tăng sức chống chịu với điều kiện bất lợi như ngập úng, phèn mặn, thời tiết khắc nghiệt.

- Một số vi sinh vật đối kháng còn giúp ức chế bệnh đạo ôn, khô vằn, lem lép hạt.

Giảm chi phí và rủi ro môi trường

- Giúp cắt giảm 20–30% lượng phân hóa học.

- Giảm ô nhiễm đất, nước, hạn chế tồn dư hóa chất.

- Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, giảm chi phí đầu vào.

Nâng cao năng suất và chất lượng hạt lúa

- Cây lúa cứng cây, ít đổ ngã.

- Lá xanh bền, quang hợp hiệu quả.

- Hạt chắc, sáng, ít lép lửng, tăng giá trị thương phẩm.

3. Khi nào có thể sử dụng phân hữu cơ vi sinh?

- Làm đất, bón lót trước gieo sạ: đây là thời điểm tốt nhất, giúp vi sinh phát triển và phát huy tác dụng từ đầu vụ.

- Sau thu hoạch vụ trước: kết hợp ủ rơm rạ, gốc rạ, phân chuồng để phân giải nhanh, hạn chế ngộ độc hữu cơ.

- Trong sản xuất an toàn / hữu cơ (VietGAP, GlobalGAP, SRP): phù hợp với định hướng giảm phân hóa học, nâng cao giá trị hạt gạo.

- Đất bạc màu, phèn, mặn nhẹ: vi sinh giúp cải tạo đất, phục hồi độ phì.

- Kết hợp với phân hóa học: dùng song song, giảm 20–30% NPK nhưng vẫn đảm bảo năng suất.

4. Khi nào không nên hoặc hạn chế sử dụng?

Giai đoạn đẻ nhánh – làm đòng – trổ: cây cần dinh dưỡng nhanh, hữu cơ vi sinh phân giải chậm, không kịp đáp ứng.

Ruộng ngập úng lâu ngày: thiếu oxy, vi sinh không hoạt động, mất hiệu quả.

Khi cần “cấp cứu” cây lúa: trường hợp thiếu đạm, lá vàng nhanh thì cần phân hóa học hoặc phân bón lá, không thể trông cậy vào hữu cơ vi sinh.

Phân chưa ủ hoai, kém chất lượng: nguy cơ mang mầm bệnh, cỏ dại, gây ngộ độc hữu cơ.

Dùng đơn độc, không bổ sung vô cơ: nếu bỏ hẳn phân hóa học, cây lúa dễ thiếu dinh dưỡng, năng suất giảm rõ rệt.

5. Bảng tóm tắt: Khi nào sử dụng và khi nào không nên/hạn chế?

Có thể sử dụng Không thể / Hạn chế sử dụng

Làm đất, bón lót trước gieo sạ – cải thiện đất, phân giải rơm rạ. Giai đoạn đẻ nhánh – làm đòng – trổ: cây cần dinh dưỡng nhanh.

Sau thu hoạch vụ trước – ủ rơm rạ, phân chuồng. Đất ngập úng lâu ngày, thiếu oxy.

Trong mô hình lúa hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP, SRP. Khi cần “cấp cứu” lúa bị vàng lá, thiếu đạm.

Đất bạc màu, phèn, mặn nhẹ. Dùng phân hữu cơ chưa ủ kỹ, kém chất lượng.

Kết hợp với phân vô cơ – giảm 20–30% NPK. Dùng đơn độc, bỏ hẳn phân hóa học.

6. Lưu ý khi sử dụng phân hữu cơ vi sinh

Nguồn phân phải đảm bảo chất lượng: chọn sản phẩm có đăng ký, rõ thành phần, có bổ sung chủng vi sinh cụ thể.

Ủ hoai kỹ trước khi bón nếu là phân tự ủ tại chỗ.

Bón sớm, bón lót để vi sinh kịp nhân mật số, phát huy tác dụng trong suốt vụ lúa.

Kết hợp phân hóa học một cách hợp lý, không lạm dụng hữu cơ đơn độc.

Điều kiện đồng ruộng: rút nước, làm đất thoáng khi bón để vi sinh hoạt động mạnh.

Theo dõi phản ứng của cây lúa: nếu lúa biểu hiện thiếu dinh dưỡng, cần điều chỉnh bổ sung kịp thời.

7. Kết luận

Phân hữu cơ vi sinh không chỉ là một nguồn dinh dưỡng cho cây lúa, mà còn là giải pháp bền vững cho đất và môi trường. Khi được sử dụng đúng cách, đúng thời điểm, loại phân này có thể giúp bà con giảm chi phí, nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng hạt gạo, đồng thời bảo vệ sức khỏe đất và hệ sinh thái canh tác.

Tuy nhiên, bà con cần lưu ý rằng đây không phải là “phép màu” thay thế hoàn toàn phân hóa học, mà phải được kết hợp hợp lý trong quy trình canh tác. Biết rõ khi nào có thể và khi nào không nên/hạn chế sử dụng chính là chìa khóa để tối ưu hiệu quả.

Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam hướng đến sản xuất an toàn, bền vững và nâng cao giá trị xuất khẩu, phân hữu cơ vi sinh chắc chắn sẽ là người bạn đồng hành quan trọng trên mỗi cánh đồng lúa của bà con.

BVTV Hậu Giang  là đơn vị uy tín chuyên cung cấp thuốc BVTV chất lượng cao, giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất tối ưu. Chúng tôi cung cấp đa dạng sản phẩm phân bón, thuốc trừ sâu rầy và bệnh hại với giá cả hợp lý, phù hợp với mọi loại cây trồng và điều kiện canh tác.

Với kinh nghiệm lâu năm trong ngành, BVTV Hậu Giang cam kết mang lại sản phẩm chính hãng, an toàn và hiệu quả cao. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và chọn lựa phân bón phù hợp cho cây trồng của bạn!

Bạn đọc đừng quên theo dõi trang website để đón nhận thêm nhiều tin tức hay và bổ ích khác bạn nhé!

Công Ty TNHH BVTV Hậu Giang

Điện thoại: 0939 878 545

Địa Chỉ: Số 152, Ấp Mỹ Phú, Xã Hoà Mỹ, Huyện Phụng Hiệp, Tỉnh Hậu Giang.

Email: [email protected]

Website: https://baovethucvathaugiang.vn

Fanpage: https://www.facebook.com/61559265712567/